Επισημοποιήθηκαν 4 νέα προθέματα μονάδων μέτρησης
Μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα οι επιστήμονες σε διάφορες χώρες του κόσμου χρησιμοποιούσαν διάφορα συστήματα μονάδων. Έτσι π.χ. στη Βρετανία μετρούσαν το μήκος σε ίντσες, ενώ στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες σε cm ή m. Όπως είναι ευνόητο, η κατάσταση αυτή δημιουργούσε δυσχέρειες στο διεθνές εμπόριο, γι’ αυτό στα διάφορα διεθνή επιστημονικά συνέδρια ετίθετο το θέμα της χρησιμοποίησης σε όλες τις χώρες ενός ενιαίου συστήματος μονάδων.
To 1960, στο συνέδριο Μέτρων και Σταθμών έγινε πρόταση όλες οι χώρες να χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα μονάδων, το οποίο γι’ αυτό ονομάστηκε Διεθνές Σύστημα Μονάδων SI (International System of Units). To διεθνές σύστημα μονάδων SI έχει επτά θεμελιώδεις μονάδες και χρησιμοποιείται τόσο στη Φυσική όσο και στη Χημεία. Στην Ελλάδα έγινε δεκτό νομοθετικά στις 30-03-1981 ως συμπλήρωμα του νόμου “περί μέτρων και σταθμών”.
Εκπρόσωποι κυβερνήσεων από όλο τον κόσμο, συναντήθηκαν στη Γενική Διάσκεψη Μέτρων και Σταθμών (Conférence Générale des Poids et Mesures, CGPM), στο Σεβρ (νοτιοδυτικό προάστιο του Παρισιού) στις 18 Νοεμβρίου, και ψήφισαν την εισαγωγή τεσσάρων νέων προθεμάτων στο Διεθνές Σύστημα Μονάδων (SI) με άμεση ισχύ.
Έτσι, τα προθέματα ronna και quetta αντιπροσωπεύουν τους παράγοντες 1027 και 1030, ενώ τα ronto και quecto τους παράγοντες 10−27 και 10−30.
Μπορούμε πλέον να πούμε ‘επίσημα’ ότι η Γη ζυγίζει περίπου ένα ρονα-γραμμάριο (1 Rg=1027g), ενώ ο πλανήτης Δίας περίπου δύο κβέτα-γραμμάρια (2Qg=2×1030g) και ότι η θερμοκρασία Planck είναι 1400 QK (=1400×1030K). Επίσης, η μάζα του γοητευτικού κουάρκ είναι 2,3 ροντο-γραμμάρια (2rg=10−27g) και η μάζα ενός ηλεκτρονίου περίπου ένα κβέκτο-γραμμάριο (1qg=10−30g).
Τα προθέματα διευκολύνουν την αποτύπωση μεγάλων ποσοτήτων, για παράδειγμα, η αναφορά ενός χιλιομέτρου ως 1.000 μέτρα ή ενός χιλιοστού ως ένα χιλιοστό του μέτρου θα γινόταν γρήγορα κουραστική. Από την καθιέρωση του SI το 1960, οι επιστημονικές ανάγκες οδήγησαν σε αυξανόμενο αριθμό προθεμάτων. Η τελευταία φορά ήταν το 1991, όταν οι χημικοί που ήθελαν να εκφράσουν τεράστιες μοριακές ποσότητες παρότρυναν την προσθήκη των ζήτα και γιώτα.Ένα γιωταμέτρο είναι ένα που ακολουθείται από 24 μηδενικά.
Αλλά ακόμη και το πανίσχυρο γιώτα δεν είναι αρκετό για να διαχειριστεί την αδηφάγο όρεξη του κόσμου για δεδομένα, σύμφωνα με τον Ρίτσαρντ Μπράουν, επικεφαλή της μετρολογίας στο Εθνικό Εργαστήριο Φυσικής του Ηνωμένου Βασιλείου. «Όσον αφορά την έκφραση δεδομένων σε γιώταμπιτ, που είναι το υψηλότερο πρόθεμα επί του παρόντος, είμαστε πολύ κοντά στο όριο», δήλωσε ο Μπράουν στο AFP.
«Στο κατώτερο άκρο, έχει νόημα να έχουμε ένα συμμετρικό ανάπτυγμα, το οποίο είναι χρήσιμο για την κβαντική επιστήμη, τη σωματιδιακή φυσική όταν μετράτε πραγματικά, πραγματικά μικρά πράγματα».
Τα νέα προθέματα μπορούν να απλοποιήσουν τον τρόπο με τον οποίο μιλάμε για μερικά αρκετά μεγάλα αντικείμενα.
Ο Μπράουν δήλωσε ότι του ήρθε η ιδέα για την ενημέρωση όταν είδε αναφορές στα μέσα ενημέρωσης που χρησιμοποιούσαν μη εγκεκριμένα προθέματα για την αποθήκευση δεδομένων, όπως μπρόντομπιτ και χέλλαμπιτ. Η Google συγκεκριμένα χρησιμοποιεί το χέλλα για τα μπίτ από το 2010.
«Αυτοί ήταν όροι που κυκλοφορούσαν ανεπίσημα, οπότε ήταν σαφές ότι η SI έπρεπε να κάνει κάτι», δήλωσε. Ωστόσο, τα μετρικά προθέματα πρέπει να συντομεύονται μόνο στο πρώτο τους γράμμα και τα B και H ήταν ήδη κατειλημμένα, αποκλείοντας τα μπρόντο και χέλλα.
«Τα μόνα γράμματα που δεν χρησιμοποιήθηκαν για άλλες μονάδες ή άλλα σύμβολα ήταν τα R και Q», δήλωσε ο Μπράουν. Η σύμβαση υπαγορεύει ότι τα μεγαλύτερα προθέματα τελειώνουν σε Α και τα μικρότερα σε Ο. Και «η μέση των λέξεων είναι πολύ χαλαρά βασισμένη στα ελληνικά και λατινικά για το εννέα και το δέκα», είπε ο Μπράουν.
Τα νέα προθέματα θα πρέπει να «διασφαλίσουν το μέλλον του συστήματος» και να ικανοποιήσουν την ανάγκη του κόσμου για υψηλότερους αριθμούς τουλάχιστον για τα επόμενα 20 έως 25 χρόνια, πρόσθεσε.
πηγές: https://www.nature.com/articles/d41586-022-03747-9 – http://ebooks.edu.gr/ebooks/v/html/8547/2680/Fysiki_A-Lykeiou_html-empl/index_eisag.html – https://www.ertnews.gr/eidiseis/epistimi/i-gi-zygizei-tora-exi-ronagkram-psifistikan-ta-nea-metrika-prothemata/