Ένα ταξίδι στη λίμνη Κερκίνη!


Μερικές φορές ο άνθρωπος επιδρά θετικά στη φύση. Ένα τεχνικό έργο μπορεί να δημιουργήσει ένα μοναδικό οικοσύστημα: την τεχνητή λίμνη Κερκίνη στο Νομό Σερρών. Ένα ταξίδι με σκοπό την έρευνα για τα γυρίσματα μιας ταινίας με θέμα την ελληνική φύση μας έφερε στο νομό Σερρών και στη λίμνη Κερκίνη. Η λίμνη δημιουργήθηκε το 1932 με την κατασκευή ενός φράγματος στον ποταμό Στρυμόνα, κοντά στο χωρίο Λιθότοπος. Βασικός σκοπός της δημιουργίας της λίμνης ήταν η άρδευση της πεδιάδας των Σερρών. Ταυχρόνα, επιτυγχάνεται η ανάσχεση και συγκράτηση των πλημμυρικών παροχών του Στρυμόνα. Το ποτάμι όμως μεταφέρει μεγάλο όγκο φερτών υλικών τα οποία αποθέτει στη λ

ίμνη,  με αποτέλεσμα να μειώνεται η ποσότητα του νερού της λίμνης. Για αυτόν το λόγο, το 1982 κατασκευάστηκε ένα νέο μεγαλύτερο φράγμα. Μέσα σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκε ένα μοναδικό οικοσύστημα, με μια μεγάλη ποικιλία βιοτόπων που φιλοξενεί περισσότερα από 300 είδη πουλιών, 10 περίπου είδη αμφιβίων, περισσότερα από 20 είδη ερπετών και πάνω από 30 είδη ψαριών. Πολλά από αυτά είναι σπάνια και προστατεύονται απο την Ελληνική και Διεθνή νομοθεσία. Από το 1971 η Λίμνη Κερκίνη προστεύεται από τη Διεθνή Συνθήκη Ramsar (Διεθνής Συνθήκη για την προστασία των υγροβιοτόπων).

Η λίμνη Κερκίνη τροφοδοτείται από τον ποταμό Στρυμόνα που πηγάζει στη Βουλγαρία. Οι Βούλγαροι, στη ροή του ποταμού, έχουν κατασκευάσει και αυτοί φράγματα τα οποία ανοίγουν και κλείνουν ανάλογα με τις ανάγκες άρδευσης. Το αποτέλεσμα είναι η άνοδος και η κάθοδος της στάθμης της λίμνης, κατά περίπτωση.

Όταν τα φράγματα στην Βουλγαρία ανοίγουν η στάθμη του νερού της λίμνης ανεβαίνει με αποτέλεσμα να πλημμυρίζει τις όχθες. Έτσι, με την πάροδο του χρόνου το παρυδάτιο δάσος στις όχθες του Στρυμόνα, πολύτιμο για το φώλιασμα των πουλιών έχει σχεδόν εξαφανισθεί. Παραμένει μόνο το 12% της έκτασης που κατείχε το 1982. Ο ποταμός Στρυμόνας τα νερά του οποίου ανέκαθεν πλημμύριζαν τη γύρω περιοχή δημιούργησε ένα πανάρχαιο οικοσύστημα. Κατά τον Ησίοδο, στη ΘΕΟΓΟΝΙΑ, χρειάστηκε η επέμβαση του Ηρακλή για να αντιμετωπισθούν οι πλημμύρες. Η μικρή πανάρχαια λίμνη Κερκινίτις, που δημιουργούσαν τα νερά του, ήταν ένας από τους σπουδαιότερους υγρότοπους της Βόρειας Ελλάδας. Στη θέση της βρίσκεται η κατά πολύ  μεγαλύτερη σημερινή λίμνη. Δεν γνωρίζουμε αν ο Ηρακλής κατασκεύασε αναχώματα για να συγκρατήσουν τα νερά του ποταμού. Εκείνο που καταλαβαίνουμε είναι οτι οι επεμβάσεις του ανθρώπου στη φύση δεν είναι φαινόμενο των ημερών μας.

Είναι μέσα Οκτωβρίου και το νερό της λίμνης βρίσκεται στην κατώτερη στάθμη του. Πολλά από τα αποδημητικά πουλιά έχουν φύγει. Στη λίμνη βρίσκουμε πελεκάνους, κορμοράνους, λίγους σταχτοτσικνιάδες, αργυροτσικνιάδες (το πιο «επίσημο» όνομά τους, «ερωδιοί», ηχεί καλύτερα), χουλιαρομύτες και τα πανέμορφα, ντροπαλά φοινικόπτερα (flamingos). Όταν προσπαθήσεις να τα πλησιάσεις απογειώνονται ομαδικά με εντυπωσιακούς σχηματισμούς. Έχουμε μια μόνο ημέρα παραμονής και πρέπει να την εκμεταλλευτούμε με τον καλύτερο τρόπο. Ξεκινάμε με μια γρήγορη, πρωινή βόλτα με το αυτοκίνητο (αναγκαστικά λόγω έλλειψης χρόνου) γύρω από τη λίμνη, για να εντοπίσουμε τα σημεία παρατήρησης των πουλιών.

Η κάμερα στην οροφή του αυτοκινήτου καταγράφει τη διαδρομή. Μιά βάρκα πλησιάζει την όχθη της λίμνης. Ένας ψαράς με τη γυναίκα του γυρίζουν από το πρωινό ψάρεμα. Τους ακολουθεί ένα σμήνος αργυροπελεκάνων (ή ροδοπελεκάνων;). Τί σημασία έχει; Το θέαμα είναι μοναδικό!

Η βάρκα αράζει στην όχθη και οι πελεκάνοι μαζεύονται γύρω της, με θεαματικές προσθαλασσώσεις. Τα εντυπωσιακά πουλιά ξέρουν οτι θα εξασφαλίσουν ένα εύκολο πρωϊνό γεύμα. Ο ψαράς αδειάζει έναν κουβά ψάρια στο νερό και αρχίζει το πανηγύρι! Καταβροχθίζουν τα ψάρια με εκπληκτική ταχύτητα. Δεν ενοχλούνται απο την παρουσία μας και έτσι έχουμε τη δυνατότητα να τα πλησιάσουμε και να τραβήξουμε πανέμορφες φωτογραφίες και βίντεο. Όταν το τσιμπούσι τελειώνει ποζάρουν φιλάρεσκα στο φακό.

Η περιήγησή μας συνεχίζεται και φθάνουμε στο βόρειο μέρος της λίμνης, στις εκβολές του Στρυμόνα. Τα απομεινάρια του παραποτάμιου δάσους, ξερά δένδρα στις όχθες του ποταμού και της λίμνης, την άνοιξη, όταν η στάθμη της λίμνης ανεβαίνει, βρίσκονται μέσα στο νερό. Τώρα, τα νεκρά, χωρίς φύλλα κλαδιά τους, μακάβρια όμορφο τοπίο, συμπληρώνουν την ποικιλία των εικόνων που απλώχερα προσφέρει αυτός ο μοναδικής ομορφιάς τόπος. Οι νεροβούβαλοι βόσκουν νωχελικά στις όχθες και κάθε τόσο παίρνουν το μπάνιο τους στα νερά του ποταμού. Τοπίο βουκολικό, που χρωματίζεται διακριτικά με τα φθινοπωρινά φυλλώματα των δέντρων.

Γυρίζουμε στο Λιμανάκι, στο χωριό Κερκίνι, για να συναντήσουμε τον καπετάν Δημήτρη που με τη βάρκα του θα μας ξεναγήσει στη λίμνη. Ο ήλιος γέρνει προς τη δύση. Η ήρεμη, ακίνητη, επιφάνεια του νερού δημιουργεί απίστευτους αντικατοπτρισμούς. Στην εντελώς λεία υδάτινη επιφάνεια, τα γύρω βουνά, τα σύννεφα και οι όχθες της λίμνης δημιουργούν ανεστραμένα είδωλα, ακριβέστατα αντίγραφα, σε σχήμα και χρώμα, του πρωτότυπου. «Η φύση έχει κέφια» λέω στο Γιάννη που δεν απαντάει,  χαμένος πίσω από τα συνεχή «κλίκ» του κλείστρου της φωτογραφικής μηχανής.

Ο καπετάν Δημήτρης οδηγεί τη βάρκα προς την ανατολική όχθη της λίμνης, στις περιοχές που ζουν οι κορμοράνοι και τα φοινικόπτερα. Στη διαδρομή μας προσφέρει μια γεωγραφική και ιστορική ξενάγηση της περιοχής. Γνωρίζει το κάθε σημείο της λίμνης και του γύρω τόπου, όπως και όλα τα είδη πουλιών, θηλαστικών και ψαριών που ζουν στη στεριά και στο νερό.

Ο ήλιος βάφει με κόκκινο χρώμα την απέναντι όχθη και καθώς πλησιάζουμε οι κρωγμοί των κορμοράνων και των φοινικόπτερων μας προειδοποιούν οτι η παρουσία μας έχει γίνει αντιληπτή. Η μηχανή της βάρκας σταματάει και η απόλυτη σιωπή διακόπτεται από το πλατάγισμα των φτερών των ανήσυχων φοινικόπτερων που όπως φαίνεται δεν ανέχονται την εισβολή μας. Προσπαθούμε να εξασφαλίσουμε όσες περισσότερες εικόνες μπορούμε!

Όμως, σε κάτι τέτοιες στιγμές, προβληματίζεσαι για το τί είναι πιο σημαντικό. Να αποτυπώσεις ? αντιγράψεις εικόνες που θα τις μεταφέρεις στις σελίδες ενός εντύπου  και στην οθόνη μιας τηλεόρασης ή ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή, ή να προσπαθήσεις να νοιώσεις, με όλες τις αισθήσεις σου, τη μοναδικότητα της στιγμής, που δύσκολα αναπαράγεται ή αποδίδεται, και να την κρατήσεις για τη δική σου προσωπική ισσοροπία και «αναβάθμιση»;

Στην Κερκίνη συναντήσαμε το Γιάννη Ρέκλο, ο οποίος έχει οργανώσει μια μονάδα οικοτουρισμού, τον «ΟΙΚΟΠΕΡΙΗΓΗΤΗ». Μιλώντας μας για το έργο του και τις δραστηριότητες που αναπτύσσει στην περιοχή κατέληξε με μια φράση που κατά τη γνώμη μου θα πρέπει να την ακούμε από όλους όσους ασχολούνται με το φυσικό περιβάλλον, σε όποια θέση και αν βρίσκονται: «…αυτά εδώ τα νερά, τα βουνά, τα πουλιά και τα ψάρια δεν είναι δικά μου. Είναι δικά μας και όλοι μαζί πρέπει να νοιαζόμαστε για διατήρησή τους». Μοιάζει κοινότυπο, αλλά μήπως τα απλά πράγματα και οι απλές λέξεις ειναι τα πιο αληθινά και ουσιαστικά;

Πηγή: Pathfinder – Γιώργος Φιλιππαίος

Γράψτε ένα σχόλιο

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.